Ochrona środowiska, a działalność podziemnego magazynowania gazu

Działalność PMG pod kątem bezpieczeństwa środowiskowego jest monitorowana zarówno w zakresie pracy urządzeń, jak i ewentualnych emisji w szczególności emisji metanu z podziemnej i nadziemnej części magazynu.

Zgodnie z ustawą z dnia 9.11.2010 r. „Prawo ochrony środowiska” każda inwestycja magazynowa wymaga uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, zgody na realizację przedsięwzięcia, poprzedzonej przeprowadzeniem postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Organem właściwym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia jest lokalny organ administracji publicznej (wójt, prezydent) gminy na terenie, której zlokalizowana jest inwestycja.

Po złożeniu wniosku (wraz z raportem), organ wszczynając postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko podaje do publicznej wiadomości informację o wpłynięciu wniosku i możliwości składania przez społeczeństwo uwag. Przed wydaniem ww. decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia organ prowadzący postępowanie uzgadnia warunki realizacji przedsięwzięcia z Ministrem Środowiska, odpowiednim wojewodą oraz odpowiednim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym.

Przykładowe działania w zakresie ochrony środowiska realizowane dla podziemnych magazynów gazu ziemnego, wytworzonych w częściowo wyeksploatowanych złożach i kawernach solnych

W zakresie ochrony środowiska monitorowane są działania dotyczące:

• ochrony powierzchni - obserwacja osiadania terenu na podstawie obliczeń przestrzennego zasięgu oddziaływania struktur geologicznych, wykorzystywanych do magazynowania gazu ziemnego,
• ochrony gleby i wód powierzchniowych - zabezpieczenie gleby i wód powierzchniowych przed skażeniem, monitorowanie jakości wody i powietrza glebowego,
• ochrony wód podziemnych – zabezpieczenie poszczególnych warstw geologicznych przed skażeniem poprzez odpowiednio zaprojektowaną i zacementowaną kolumnę techniczną rur,
• ochrony powietrza – stałe monitorowanie emisji spalin z urządzeń technologicznych oraz emisji gazów cieplarnianych,
• ochrony przed hałasem i wibracją - stałe monitorowanie wielkości hałasu i wibracji zidentyfikowanych źródeł,
• ochrony wód morskich (w przypadku budowy PMG w kawernach solnych w bliskim sąsiedztwie morza)  -  monitoring wpływu zrzucanej solanki do wód morskich.

Celem wykonywanego monitoringu środowiska jest:

• możliwie najszybsze wyeliminowanie potencjalnych zagrożeń,
• ocena ogólna wpływu prowadzonej eksploatacji magazynu na stan środowiska, glebę oraz warstwy wodonośne,
• wypracowanie odpowiednich z punktu widzenia ochrony środowiska, metod prowadzenia monitoringu,
• podjęcie optymalnych działań w przypadku wystąpienia awarii.

Gaz Ziemny – błękitne paliwo

Gaz ziemny jest mieszaniną węglowodorów nasyconych, które  w temperaturze pokojowej występują w stanie gazowym. Głównym składnikiem gazu ziemnego jest metan. W skład gazu ziemnego wchodzą również w niewielkich ilościach etan (C₂H₆), propan (C₃H₈), butan (C₄H₁₀) oraz azot (N) i hel (He). Niektóre gatunki gazu ziemnego zawierają domieszki siarkowodoru (H₂S) i dwutlenku węgla (CO₂).

Gaz ziemny charakteryzuje się mniejszą gęstością niż powietrze, jest bezwonny i bezbarwny. Charakterystyczny zapach gazu ziemnego w sieci dystrybucyjnej jest uzyskiwany w procesie nawaniania, dokonywanego wyłącznie w celu podwyższenia stopnia bezpieczeństwa użytkowania gazu.

Gaz wydobywany ze złóż poddawany jest procesowi uzdatniania (usuwanie gazów kwaśnych, rtęci, wyższych węglowodorów, wody, cząstek stałych, azotu itd.) przed przesyłem do odbiorcy.

Gaz ziemny wykorzystywany jest jako paliwo lub jako surowiec chemiczny w wielu procesach wytwórczych, np. acetylenu, wodoru, dwusiarczku węgla, farb, włókien sztucznych, gumy syntetycznej, plastiku oraz czystej sadzy.

Gaz ziemny nazywany jest błękitnym paliwem - nazwa pochodzi od koloru płomienia powstającego przy spalaniu gazu.

Jakie są zalety użytkowe gazu ziemnego?

Gaz ziemny jest wygodny w transporcie na duże odległości przy zastosowaniu najbardziej rozpowszechnionego sposobu z wykorzystaniem rurociągów lub w postaci gazu skroplonego (LNG). Proces spalania gazu jest łatwy do sterowania oraz kontrolowania z możliwością jego zautomatyzowania.

Obecnie do wytwarzania energii cieplnej używane są powszechnie, następujące paliwa:

• węgiel,
• olej opałowy,
• gaz ziemny.

W porównaniu z węglem i olejem opałowym spalany gaz ziemny emituje znacznie mniej tlenków azotu, tlenku węgla oraz dwutlenku węgla będącego główną przyczyną efektu cieplarnianego.

Jak wynika z wykresu zamieszczonego poniżej gaz ziemny jest paliwem najbardziej przyjaznym dla środowiska.

W Polsce konieczne jest zwiększenie udziału gazu ziemnego w produkcji energii i ciepła, ponieważ wiąże się to ze zwiększeniem efektywności energetycznej przy wytwarzaniu produktów oraz zmniejszeniem oddziaływania emisji na środowisko.

Badania środowiskowe

Monitoring środowiskowy działalności KPMG Kosakowo

Budowa KPMG Kosakowo jest inwestycją w bezpieczeństwo energetyczne całego społeczeństwa polskiego. Na szczególny status przedsięwzięcia wskazuje uwzględnienie go w Ustawie z dnia 24 kwietnia 2009 r. „o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu”, jako inwestycji towarzyszącej inwestycjom w zakresie terminalu. Należy dodać, że budowa pojemności magazynowych została ujęta w dokumencie „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”, jako jeden z celów szczegółowych zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego naszego Państwa.

Bezpieczeństwo ekologiczne to jedna z podstawowych zasad działania spółki. Budowa Kawernowego Podziemnego Magazynu Gazu w Kosakowie podlega stałemu monitoringowi pod kątem wpływu na środowisko naturalne. Zakres realizowanych badań i ich częstotliwość jest zgodna z wymaganiami określonymi w decyzji środowiskowej, pozwoleniu wodnoprawnym oraz w „Programie monitoringu kontrolnego-podstawowego i awaryjnego KPMG Kosakowo”, który został zaakceptowany przez Urząd Morski w Gdyni.

Prowadzony aktualnie monitoring kontrolny-podstawowy jest zgodny z zapisami następujących Decyzji administracyjnych:

• Decyzja z dnia 23 października 2008 r. znak: ŚR/Ś.II.WN/6670/20-14/07/08 Wojewody Pomorskiego o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia w części dotyczącej rurociągu zrzutowego odprowadzającego solankę do Zatoki Puckiej,
• Decyzja z dnia 11 września 2015 r. znak: ROŚ.6341.2.17.2015/N Starosty Puckiego o udzieleniu PGNiG S.A. pozwolenia wodnoprawnego na szczególne korzystanie z wód tj. wprowadzanie do morskich wód zewnętrznych – wód Zatoki Puckiej w rejonie miejscowości Mechelinki ścieków przemysłowych (solanki).

Zgodnie z zapisami Decyzji środowiskowej monitoring realizowany jest etapowo:

• w roku 2009 zrealizowano monitoring przedinwestycyjny,
• w roku 2012 zrealizowano monitoring poinwestycyjny,
• od roku 2013 jest realizowany monitoring kontrolny-podstawowy.

Ponadto zgodnie z zapisami w decyzji środowiskowej od momentu rozpoczęcia zrzutu solanki prowadzony jest ciągły monitoring zasolenia przy pomocy 4 czujników zainstalowanych na stawie nawigacyjnej umiejscowionej w bezpośrednim miejscu zrzutu. Wyniki są na bieżąco analizowane i rejestrowane.

Zgodnie z Decyzją pozwolenia wodnoprawnego, co tydzień wykonywane są badania składu solanki przez akredytowane laboratorium, a wyniki co miesiąc są wysyłane do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Monitoring środowiskowy, prowadzony od wielu lat (od roku 2009) potwierdza brak negatywnego wpływu działalności KPMG Kosakowo na środowisko naturalne Zatoki Puckiej.  

Wyniki badań środowiskowych zostały potwierdzone, przez instytuty naukowe realizujące badania monitoringowe, podczas konferencji prasowej w dniu 24 stycznia 2018 r. w Gdańsku. Badania monitoringowe realizują Instytut Morski w Gdańsku, Instytut Budownictwa Wodnego PAN w Gdańsku i Instytut Oceanologii PAN w Sopocie. Najważniejsze wnioski przedstawione na konferencji prasowej przez instytuty naukowe to:

Badanie tlenu w wodzie morskiej - Instytut Oceanologii PAN w Sopocie

• W badanym rejonie zrzutu solanki jest dobre natlenienie wody morskiej. Zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie w bezpośrednim miejscu zrzutu solanki i najbliższym sąsiedztwie nie odbiega od zawartości rozpuszczonego tlenu w punktach leżących poza tą strefą. Zaobserwowane różnice w pomiarach tlenu nie wskazują na występowanie deficytu tlenu na badanym obszarze.

Badanie zasolenia - Instytut Budownictwa Wodnego PAN w Gdańsku

• Wyniki badań zasolenia potwierdzają, że przyrost zasolenia w bezpośrednim miejscu zrzutu solanki w stosunku do naturalnie zmieniającego się tła nie przekracza 0,5 PSU tj. wielkości określonej w decyzji.
• Zastosowany system dyfuzorowy zapewnia bardzo dobre warunki mieszania się solanki z wodą morską.
• Monitoring potwierdza, że wymieszana w polu bliskim solanka rozprzestrzenia się zgodnie z obliczeniami modelowymi i ulega dalszemu rozcieńczeniu dążąc do naturalnych wartości zasolenia wód Zatoki Puckiej.
• Na potrzeby bieżącej oceny przyrostu zasolenia w polu bliskim Gas Storage Poland wdrożył procedurę opartą na pomiarach ciągłych zasolenia na stawie.

Badanie biologiczne i hydrologiczne - Instytut Morski w Gdańsku

• Wyniki pomiarów zasolenia świadczą o minimalnym i ograniczonym przestrzennie wpływie solanki na wody Zatoki Puckiej. Wartości zasolenia w stosunku do naturalnego tła nie przekraczają 0,5 PSU.
• Wyniki pomiarów wody morskiej w zakresie temperatury, zasolenia i przeźroczystości wykazują typowe dla badanego rejonu zmiany sezonowe.
• Jakość osadów dennych w stosunku do roku 2009 poprawiła się, a zawartość metali ciężkich utrzymywała się na niskim poziomie.
• Stan sanitarny badanego rejonu jest dobry.
• Wyniki badań biologicznych nie wykazały znaczących zmian dla wód Zatoki Puckiej w składzie i strukturze ilościowej, które mogłyby wynikać z czynników innych niż naturalne.
• Stwierdzono pojawienie się roślin zakorzenionych w bezpośrednim sąsiedztwie zrzutu solanki. Obszar występowania tych roślin stopniowo powiększa się, co wskazuje na poprawiający się w tym rejonie stan środowiska.
• Badania ryb wykazują obecność typowej dla badanego rejonu struktury ilościowej i jakościowej ryb.

Z badań i pomiarów prowadzonych w rejonie zrzutu solanki, w latach 2009-2017 wynikają następujące wnioski:

• zastosowanie systemu dysz powoduje efektywne mieszanie się i rozprzestrzenianie zrzucanej solanki zgodnie z założeniami wynikającymi z obliczeń modelowych i teoretycznych.
• wyniki pomiarów natlenienia wody morskiej w rejonie zrzutu solanki wskazują na dobre natlenienie we wszystkich badanych profilach pionowych niezależnie od pory roku.
• wyniki badań hydrologicznych [zawartość tlenu, przezroczystość, temperatura i zasolenie] i biologicznych [makrofity, makrozoobentos i ichtiofauna] wskazują jednoznacznie, że zrzut solanki nie wpływa negatywnie na stan środowiska wód Zatoki Puckiej, a zmiany w strukturze biologicznej i hydrologicznej są niewielkie.

 Zakres wykonywanych badań i pomiarów wg monitoringu KONTROLNEGO-PODSTAWOWEGO KPMG Kosakowo

Prezentacja Instytutu Budownictwa Wodnego PAN

Prezentacja Instytutu Oceanologii PAN

Prezentacja Instytutu Morskiego

Wyniki badań zawartości metali ciężkich w solankach z KPMG Kosakowo

Poniżej znajdują się wyniki comiesięcznych badań zawartości metali w solance powstającej w procesie ługowania komór magazynowych KPMG Kosakowo. Badania zostały wykonane przez akredytowane (nr akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji AB646) Laboratorium Zakładu Ochrony Środowiska Instytutu Morskiego w Gdańsku. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że stężenia metali w badanych próbkach solanki są na bardzo niskim poziomie i nie przekraczają wartości granicznych wg normy z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16.12.2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. 2014, poz. 1800).

badania miesięczne - 2018-06 2018-07 2018-08 2018-09 2018-10 2018-11 2018-12

badania kwartalne - 2019-03 2019-06 2019-09 2019-12 2020-03 2020-06 2020-09 2021-04 2021-06

Oświadczenie MIR-PIB w sprawie stanu środowiska Zatoki Puckiej

Program badań środowiska morskiego Zatoki Puckiej 2019-2021

Kontrola WIOŚ 2021 w KPMG Kosakowo